Bakan Bayraktar Bloomberg’e konuştu: ‘AB’nin garanti vermesi gerek’

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Avrupa Birliği’nin (AB), Rusya’dan gelen doğal gazı azaltma girişimleri sürerken Türkiye’nin AB’nin enerji ihtiyacını karşılamasında önemli bir role sahip olabileceğine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Bloomberg’e konuşan Bakan Bayraktar, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) doğal gaz ihracatını artırabileceğini ancak bunun için AB’nin talep garantisi vermesi gerektiğini söyledi.

Avrupa’da yaşanan gaz krizini değerlendiren Bayraktar, Türkiye’nin Azerbaycan’dan aldığı gazı Avrupa’ya sunma ve böylece oluşan boşluğu Rusya’dan gaz alarak doldurma formülünü “kapasite ve piyasa bilgisinden yoksun yorumlar” olarak nitelendirdi.

Rusya-Ukrayna-Avrupa boru hattının durumunu ve Türkiye’nin enerji projelerindeki ilerlemeleri anlatan Bayraktar, Türkiye’nin Avrupa’ya gaz tedarikini artırdığını ve artırabileceğini belirtti. Türkiye’nin LNG işleme kapasitesinin 25-30 milyar metreküp olduğunu “Biz şu anda en az 25-30 milyar metreküp LNG rahatlıkla alabilecek durumdayız” sözleriyle vurgulayan Bakan Bayraktar, bu durumun Avrupa için avantaj sağlayabileceğini ifade etti.

Türkiye’nin SOCAR ve Azerbaycan’la bir çözüm üretebileceğini söyleyen Bakan Bayraktar, şöyle konuştu:

“Türkiye Avrupa’ya gaz tedariğini artırdı, daha da artırabilir. İhtiyacımız olan şey şu; Türkiye-Bulgaristan enterkonneksiyon kapasitesinin Bulgar tarafında artması lazım. Şu anda da bununla ilgili bir çalışmamız var. Yani o kapasitenin yani 3,5 milyarın, 7,5 milyara çıkması hatta belki 10 milyar metreküpe çıkmasıyla ilgili bir çalışmamız var”

Avrupa’nın, Türkiye ve Azerbaycan ile uzun vadeli taahhütler üzerinden hareket ederek arz güvenliği konusunda rahatlayabileceğine değinen Bayraktar, “Üretici olan Azerbaycan’a, Türkiye gibi bu kadar altyapı yatırımı sağlamış bir ülkeye diyeceksin ki ‘Benim ihtiyacım bu. Benim her yıl 10 milyar metreküp ilave gaza ihtiyacım var.’ Azerbaycan da diyecek ki ‘Ben Hazar’da şu kadar gazı şu kadar sürede üretirim, bunun için bu kadar yatırıma ihtiyacım var. Senden de şu garantiyi almam lazım 10 yıl, 15 yıl…’ Bir şey vermen lazım” ifadesinde bulundu.

Rusya ile yapılan görüşmeler olumlu geçti

Rusya ile doğal gaz anlaşmalarıyla ilgili de konuşan Bayraktar, Türkiye’nin özel fiyatlar aldığını ve bu konuda geçtiğimiz yılın yaz ve kış aylarında özel anlaşmalar yapıldığını açıkladı.

Bayraktar, konuya ilişkin “Biz Gazprom ile yaklaşık 40 yıldır çalışıyoruz. Elbette ki çok daha özel bir ilişkimiz var. Geçen yıl yaz ve kış aylarında fiyat formülünden bağımsız, zaman zaman özel fiyatlar aldık. Bu durumlar nadiren olur. Piyasa şartları, tüketim miktarları ve ithalat miktarlarına bağlı olarak satıcı veya alıcı zaman zaman farklı tekliflerde bulunabilir” dedi.

Rusya ile yapılan son görüşmelerin olumlu geçtiğini belirten Bayraktar, bu kış da indirimin devam edebileceğini belirtti.

“Bizim kimseye borcumuz yok. Asla öyle bir şey söz konusu değil” sözleriyle BOTAŞ’ın Rusya’ya borcu olduğu yönündeki tartışmalara değinen Bayraktar, BOTAŞ şunlar tarafından alınacak vs. öyle bir şey de yok. Çok net ifade edeyim” ifadesini sözlerine ekledi.

Su karşılığında petrol, 20 bin megavat nükleer enerji

Bakan Bayraktar, Sinop ve Trakya nükleer santralleri projelerine ve Irak-Ceyhan petrol boru hattındaki duruma da değindi.

Irak-Ceyhan petrol boru hattı, 6 Şubat 2023 depremi ve ardından yaşanan sel felaketinin ardından Türkiye tarafından onarım için kapatılmıştı. Bayraktar, Türkiye’nin hattı onardığını ancak henüz akışın başlamadığını ifade etti.

Irak merkezi hükümeti ile Erbil arasında anlaşmazlık olduğunu belirten Bakan Bayraktar, Türkiye’nin Irak’a su yatırımları karşılığında petrol ödemeleri üzerine çalıştığını söyledi.

Bayraktar, “Irak’ta özellikle sulama yatırımları konusunda devam eden bir süreç var. Irak’a bu konuda yardımcı olmaya çalışıyoruz. Oradaki projelerin petrolle ödenmesi konusu şu anda gündemde” dedi.

Nükleer enerji konusunda Bayraktar, Türkiye’nin 2050’ye kadar 20 bin megavata ulaşma hedefini ve Rusya ile Sinop’ta ikinci nükleer santralin inşası için görüşmelerin devam ettiğini açıkladı.

Rusya’nın Akkuyu’dan sonra Sinop’u yapma konusunda istekli olduğunu belirten Bayraktar, “Önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde Sinop’da ruhsatlandırma çalışmaları tamamlanacaktır. Bu grup Akkuyu’dan yetişecek. Dolayısıyla bu projeye doğal olarak istekli olmalarının en temel noktası bu ve bu anlamda birçok kişiden de öndeler” ifadesinde bulundu.

Trakya’da ise Çin ile görüşmelerin sürdüğünü belirten Bayraktar, yapılması planlanan üçüncü nükleer proje hakkında da şunları söyledi:

“Çin ile zaten uzun süredir devam eden bir müzakere sürecimiz var. Astana’da Çin Devlet Başkanı ile yaptığımız görüşmenin gündem maddelerinden biri de buydu. Onların da Trakya’da bugüne kadar sürdürdüğümüz bir müzakere süreci var”

İlk somut yatırım Körfez’den gelebilir

Bayraktar, Körfez ülkelerinden gelecek enerji yatırımlarıyla ilgili olarak Türkiye’nin beklentilerinin ve isteklerinin karşı tarafla uyumlu olduğunu ve yakında somut anlaşmaların duyurulabileceğini ifade etti.

Bayraktar “Türkiye’nin beklentileri ve istekleri karşı tarafla uyumlu olduğu zaman yakında anlaşmayı duyarsınız. Özellikle bir ülkeyle (somut aşamaya) geldik. Bu mülakattan sonra bir video konferansım var yenilenebilir enerji ile ilgili” dedi.

Yenilenebilir enerjide Çin’in önemli bir pozisyonda olduğunu vurgulayan Bayraktar, “Çinli şirketleri de bekliyoruz. Onlarla da görüşmelerimiz sürüyor. Rüzgar için var, güneş için var. Bize en uygun koşullarda elektrik getirecek ve belli bir yerellik düzeyini karşılayacak projeler varsa bunları memnuniyetle karşılamak ve hükümetler arası anlaşmalar yoluyla hayata geçirmek isteriz” ifadesinde bulundu.

Gaz anlaşmaları

Bayraktar, Türkmenistan ve İran’la doğal gaz işbirliği konusunda da açıklamalarda bulundu.

Bayraktar, başlangıçta 1,5 ila 2 milyar metreküplük bir doğal gaz arzının öngörüldüğünü ve bunun Avrupa’nın arz güvenliğinde de rol oynayabileceğini söyledi.

Bayraktar, “Sonuç alacağımızı ve belki de tarihimizde ilk kez Türkmen gazını Türkiye’ye ulaştırabileceğimizi umuyorum. Şu an için takasa, yani Türkmen gazının İran’a ulaştırılmasına ve İran sınırına ya da Azerbaycan-İran bağlantısı üzerinden ulaştırılmasına odaklanıyoruz” dedi.

Bayraktar, ABD’li Exxon ile imzalanan 10 yıl boyunca her yıl yaklaşık 2,5 milyon ton LNG tedarik anlaşmasına ilişkin şöyle konuştu:

Exxon ile yapılan anlaşmanın özelliği uzun vadeli bir anlaşma olması. Bu bakımdan yakın zamanda duyurumuzu yapmayı umuyoruz. Sadece Exxon ile değil, diğer şirketlerle de uzun vadeli LNG sözleşmelerine ilişkin kararımızı önümüzdeki günlerde vereceğiz ve kamuoyuyla paylaşacağız.

Son olarak Bakan Bayraktar, ABD ile bu süreci yönetirken, diğer yandan Rusya ile enerji diyaloğunun nasıl olacağı sorusunu yanıtladı.

Bayraktar, “Olaylara her zaman siyasi açıdan bakıyoruz. Ekonomik açıdan bakarsanız şöyle bir tablo görürsünüz: alternatifleri çeşitlendirmeye ve esneklik kazanmaya çalışıyoruz. Amerika’daki kapasite artışı ne anlama geliyor? Fiyatlar daha düşük olabilir ama LNG gemisi yok. O yüzden bu altyapıyı sağladık, elde ettik ve bu anlamda Amerika Türkiye’ye LNG satışında önemli bir pazar payı elde etti. Türkiye’de fiyatlar iyi ve rekabetçi olduğu sürece biz bunu almak istiyoruz” dedi.